زمستان، بیماری های تنفسی و سیستم ایمنی
پاییز: با تغییر فصل، روزها کوتاه‌تر می‌شوند، زمستان همراه با سرما و مرطوب است... و ویروس‌ها از فرصت استفاده می‌کنند و وقتی بدنمان ضعیف می‌شود به ما حمله می‌کنند!
سرماخوردگی، آنفولانزا، سرفه، برونشیت، از جمله بیماریهای زمستانی هستند که بر سیستم تنفسی تأثیر گذاشته و از جمله دلایل اصلی مراجعه به پزشک بین مهر تا اسفند می باشند. اگرچه برخی افراد از آنها بدون دردسر عبور می کنند، برخی دیگر به طور مداوم تحت تأثیر قرار می گیرند، بنابراین میکروب تنها مسئول نیست. برای این افراد تقویت سیستم ایمنی حیاتی است.
مجاری تنفسی، نقطه ورود میکروب ها
بیشتر بیماری های تنفسی توسط ویروس ایجاد می شوند. این موجودات نسبت به گرما حساسند و وقتی دما در پائیز کمتر می شود برای رشد آنها مطلوب است. همچنین به همین دلیل است که در عفونت های ویروسی، بدن با بالا بردن دمای بدن به بالای 37.5 درجه سانتیگراد با هدف از بین بردن ویروس از خود دفاع می کند و تب ایجاد می شود.
اما ویروس چگونه وارد بدن ما می شود؟
انتقال ویروس‌های فصلی زمستانی عمدتاً از طریق راههای هوایی است: هنگام سرفه یا عطسه، قطرات حامل ویروس در هوای محیط معلق می‌شوند و به مجرای تنفسی می‌رسند. سپس ویروس سلول ها را آلوده می کند و به سرعت تکثیر می شود، به خصوص اگر سیستم ایمنی بدن ضعیف شده باشد.
پس از چند روز دوره نهفتگی، علائم ظاهر می شود: آبریزش بینی، سرفه، درد و سوزن سوزن شدن، خستگی، سفتی... عفونت به طور متوسط یک هفته طول می کشد و طی چند روز بهبود می یابد.
پاییز: تغییر فصل، روزها کوتاه‌تر می‌شوند، زمستان همراه با سرما و رطوبت است... و ویروس‌ها از فرصت استفاده می‌کنند و وقتی بدنمان ضعیف می‌شود به ما حمله می‌کنند!
سرماخوردگی، آنفولانزا، سرفه و برونشیت، از جمله بیماریهای زمستانی هستند که بر سیستم تنفسی تأثیر می‌گذارند و دلیل اصلی مراجعه به پزشک بین مهر تا اسفند می باشند. اگرچه برخی از آنها بدون دردسر زیاد بهبود می یابند، برخی دیگر به طور مرتب باعث ایجاد بیماری می شند، بنابراین میکروب تنها مسئول نیست. برای این افراد تقویت سیستم ایمنی حیاتی است.
راینوویروس ها و آنفولانزا با زمستان وارد می شوند
راینوویروس ها و ویروس آنفولانزا بسیار مسری اند و مسئول شیوع بیماری های تنفسی هستند که اغلب در زمستان رخ می دهد.
بیش از 100 نوع راینوویروس وجود دارد که بیشتر باعث بیماری های مجاری هوایی فوقانی، به ویژه سرماخوردگی می شوند. آنها همچنین یکی از علل اصلی بیماری های برونش (برونشیت، برونشیت در کودکان، ذات الریه) هستند.
ویروس های آنفولانزا تهاجمی تر هستند. بین آنفولانزای فصلی عفونی سالانه مرتبط با ویروس‌های شناخته شده و آنفلوانزای همه‌گیر که چندین بار در قرن رخ می‌دهد، زمانی که سویه‌های ویروسی جدید و بسیار مسری ظاهر می‌شوند، تمایز قائل می‌شوند: همانطور که در مورد آنفلوانزای A، معروف به H1N1 وجود داشت. آنفولانزا سالانه میلیون ها نفر را مبتلا می کند و منجر به مرگ صدها هزار نفر در سراسر جهان می شود. موارد جدی عمدتاً در افراد در معرض خطر رخ می دهد: مانند افراد مسن، کودکان خردسال.
خوشبختانه، سیستم تنفسی ما می داند که چگونه از خود محافظت کند!
دفاع های طبیعی سیستم تنفسی
از آنجا که سیستم تنفسی در معرض محیط خارجی است، دارای یک سری دفاع پیچیده اما جامع در برابر مواد استنشاقی است. با عبور هوا از بینی، ذرات بزرگ زائد توسط مژک ها و مخاطی که از غشای مخاطی پوشاننده حفره بینی ترشح می شود، به دام می افتند. سپس هوا از طریق حلق، که آخرین بخش راه هوایی فوقانی است، از طریق حنجره که قسمت ابتدایی راه های هوایی تحتانی است به داخل نای می رود. فیلتراسیون بیشتر هوا هنگام عبور از روی مژک ها و لایه های چسبنده مخاط در نای اتفاق می افتد. علاوه بر این، عروق لنفاوی در دیواره نای، از طریق انتقال سلول‌های سیستم ایمنی مانند لنفوسیت‌ها و ماکروفاژها ذرات خارجی را به دام می‌اندازند و از بین می‌برند. نوارهای عضلانی که غضروف نای را احاطه کرده اند، نقش مهمی در تنگ کردن راه هوایی در هنگام سرفه ایفا می کنند، بنابراین مکانیسم دفاعی نیرومندی را فراهم می کنند که توسط آن خلط و سایر مواد به سرعت از دستگاه تنفسی خارج می شوند.
در درخت برونش، مژک ها به طور هماهنگ در یک جهت حرکت می کنند و مواد را به سمت بالا و خارج از مجاری تنفسی حرکت می دهند. پوشاننده گل مژه در نایژه ها و نایژه های کوچک یک لایه نازک مایع است که ضخامت آن افزایش می یابد و با الحاق نایژه های کوچک به نایژه های بزرگ، ضخامت آن افزایش یافته و لایه ای مخاطی می شود. هنگامی که مژک ها می زنند، ذرات خارجی در امتداد لایه های مایع و مخاطی منتقل می شوند. این سیستم که به عنوان پله برقی مخاطی شناخته می شود، زباله ها را تا حلق حمل می کند، جایی که مایع و مخاط سپس بلعیده شده و مواد زائد توسط دستگاه گوارش از بین می روند.
ماکروفاژها اولین خط دفاعی را در شاخه های کوچکتر راه های هوایی تشکیل می دهند. این سلول ها که در داخل آلوئول های ریه قرار دارند، باکتری ها و ویروس ها را می بلعند و از بین می برند و ذرات کوچک را حذف می کنند. آنها همچنین مواد شیمیایی ترشح می کنند که سایر سلول های ایمنی مانند گلبول های سفید را به محل جذب می کنند و از این رو می توانند پاسخ التهابی را در ریه آغاز کنند. ذرات جمع آوری شده توسط ماکروفاژها به سیستم لنفاوی ریه منتقل می شوند و در غدد لنفاوی مجاور در ریه و مدیاستن (ناحیه بین ریه ها) ذخیره می شوند. ذرات محلول وارد جریان خون می شوند و در نهایت توسط کلیه ها دفع می شوند.
اکثر عفونتهای دستگاه تنفسی توسط ویروس ها ایجاد می شود و مصرف آنتی بیوتیک ها اغلب اوقات هیچ تاثیری در درمان این بیماری ها ندارد. کاهش تجویز آنتی بیوتیک ها بخصوص در زمستان باعث کاهش عوارض جانبی آنها بخصوص عوارض گوارشی مانند کولیت، اسهال و اختلال در فلور طبیعی روده می گردد.
بهترین راه جلوگیری از ابتلا به بیماری های فصل سرما، علاوه بر پوشش مناسب و پوشاندن سر و گردن، تقویت سیستم ایمنی بدن می باشد.
برخی از راههای تقویت سیستم ایمنی بدن
ویتامین C
ویتامین C یا آسکوربیک اسید بعنوان یک آنتی اکسیدانت قوی، علاوه بر کمک به ساخت آنتی بادی های بدن، باعث افزایش مقاومت بدن در مقابل بیماریهای عفونی بخصوص بیماریهای ویروسی می گردد. بعلاوه باعث افزایش توانایی بدن شده و از خستگی و کرخی ناشی از سرمای زمستان جلوگیری می نماید.
این ویتامین در سبزیجات و میوه های فصلی مانند مرکبات (مانند پرتقال، لیمو شیرین)، کلم بروکلی، کیوی و گریپ فروت وجود داشته و از طریق مصرف مکمل های غذایی حاوی این ویتامین نیز می توان مقادیر کافی از آن را به بدن رساند.
ویتامین D
